Rola zabawy w życiu dziecka
Zabawa jest jedną z ważniejszych aktywności, związanych zarówno z rozwojem społeczno-emocjonalnym, jak i poznawczym dziecka. Jest ona bardzo ważna dla prawidłowego rozwoju. Za pośrednictwem zabawy dziecko zaspokaja wiele ważnych potrzeb: uczy się oddzielać rzeczywistość od wyobraźni, rozwija myślenie abstrakcyjne, ćwiczy podporządkowywanie się regułom i przechodzenie od spontanicznego działania do realizowania zaplanowanych wcześniej aktywności, uczy się wyrażania emocji
i prawidłowych reakcji w sytuacjach społecznych.
W przedszkolu dzięki zajęciom, które odbywają się głównie w formie zabawy, dziecko rozwija zmysły, doskonali sprawność fizyczną, manualną , zdobywa wiedzę i rozwija mowę, a co za tym idzie – również myślenie.
Zabawa pełni też funkcję terapeutyczną – stwarza okazję do wyrażania emocji, pozwala wczuć się
w emocje innych. Wspólna zabawa daje poczucie wspólnoty i przynależności. Dzięki ćwiczeniu i doskonaleniu wspomnianych powyżej umiejętności dziecko staje się zdolne do podjęcia wyzwań związanych z nauką szkolną.
Najwyższą formą zabawy, dostępną dziecku pod koniec wieku przedszkolnego (5–6 lat), jest gra
z regułami, która wymaga zdolności do podporządkowania się zasadom gry, a także uwzględniania pozostałych uczestników zabawy jako równorzędnych partnerów, negocjowania z innymi swoich pomysłów, czyli współdziałania.
Dzieci w wieku przedszkolnym potrafią bawić się same, bez udziału dorosłych, co nie oznacza, że nie potrzebują zaangażowania opiekunów w tej kwestii. Zabawa jest potrzebna dziecku, ale również rodzicom, ponieważ dostarcza informacji na temat rozwoju dziecka
i pozwala lepiej je poznać, odstresowuje, a dzięki przeżywanym podczas niej emocjom wzmacnia więź. Zabawa pozwala wyzwolić dorosłym swoje ‘’wewnętrzne dziecko’’
i powrócić do świata, który był im kiedyś bliski. Zabawa jednoczy rodzinę, grupę w przedszkolu, pozwala zbudować więzi, a dzieciom zapewnia dobre samopoczucie i energię do poznawania świata. . Czas spędzony na zabawie to również czas poświęcony na przygotowanie dziecka do dorosłego życia.
Drogi Rodzicu, pamiętaj :
- Wspólne spędzanie czasu w rodzinie i w grupie rówieśniczej jest konieczne dla prawidłowego emocjonalnego, społecznego i intelektualnego rozwoju dziecka, gdyż zaspokaja jego ważne potrzeby.
- Znajdź czas na zabawę z dzieckiem i rób to systematycznie, najlepiej każdego dnia. Bardziej niż ilość czasu liczy się zaangażowanie i autentyczna uwaga. Czas zabawy ma należeć wyłącznie do dziecka, rodzic nie ogląda wówczas telewizji, nie używa telefonu.
- Najlepiej spytać dziecko, w co miałoby ochotę się bawić podczas Waszego czasu zabawy.
- Zabawa niedyrektywna to taka zabawa z dzieckiem, w której rodzic tak kieruje zabawą, aby dziecko samo dokonywało wyborów, czekało na swoją kolej, uczyło się przez własne działanie. Rodzic jest otwarty na pomysły i propozycje dziecka. Dzięki takiej zabawie rodzic może lepiej poznać uczucia i myśli dziecka.
- Zastanów się, jakie zabawy pamiętasz ze swojego dzieciństwa, wykorzystaj je, bawiąc się ze swoim dzieckiem.
- Postaraj się wyzwolić swoje wewnętrzne, spontaniczne i radosne dziecko. Dorośli również potrzebują zabawy, żeby zadbać o dobre samopoczucie.
- Nauczyciele i rodzice powinni proponować dzieciom zabawy odpowiednie dla danego wieku. W literaturze
i Internecie można znaleźć mnóstwo inspiracji do zabaw dla dzieci
w różnym wieku. - Opiekunowie mogą wykorzystywać codzienne czynności do wymyślania nowych zabaw. Bawić można się wszędzie i wszystkim – rozwijajcie kreatywność, wymyślając razem
z dzieckiem zabawy z użyciem koca, piłki, papieru itp. Im prostsza zabawa, im mniej zabawek, tym większy nacisk na bycie razem. - Należy pamiętać, że zabawa to wiele różnych aktywności, np. wspólna naprawa roweru, pieczenie ciastek, sadzenie roślin, robienie zdjęć, wyjście na basen czy wspólna przejażdżka rowerowa.
- Ważne są zabawy relaksacyjne, wyciszające, zwłaszcza pod koniec dnia, np. dziecięce masażyki, ćwiczenia uważności dla dzieci.
- Wspólne przepychanki, turlanie, podrzucanie, siłowanie się (zwłaszcza z tatą) pozwalają dziecku lepiej odróżniać zabawę od przemocy oraz postawić właściwe granice.
- Przy wyborze zabaw warto z góry ustalić zasady, np. niedopuszczalne są zabawy agresywne, obrażanie i bicie innych czy niszczenie przedmiotów. Kiedy zasada zostanie złamana, a dziecko od razu nie skoryguje swojego zachowania, zabawa powinna zostać przerwana.
- Warto wyłączyć z czasu zabawy oglądanie telewizji czy granie w gry komputerowe (nawet wspólne).
- Podczas zabawy dorośli powinni: chwalić, opisywać zachowanie, wyrażać entuzjazm, unikać pytań i poleceń.
- W czasie zabawy należy unikać wszystkiego, co kojarzy się dziecku z obowiązkami,
a więc poprawiania, udzielania wskazówek oraz wytykania błędów, krytykowania, porównywania czy ośmieszania. - Jeśli rodzice mają więcej dzieci, czas zabawy powinien zostać wyznaczony dla każdego
z nich.
